Schreibung:
Erstdruck (1859) 〉〉 Erstdruck mit Übersetzung 〉〉 Orthographie Herrmann-Winter
John Brinckman
Fieråbend
gråd as sonn heet un vull Grüttschöttel deit,
de up ’en Disch Lüdkœksch drågen ded
to Nachtkost för de Knechts un Dierns un all,
wat süss een Recht noch an ’e Lüdstuf hett.
De Sünn geiht nu to Rüst kort achter ’n Woold,
hängt hell un blank dor, as ’n güllen Appel
an sonn Kinnjesbom deit, wenn Klingklås kümmt,
ut düüster Kåmer in de hellicht Döns
de Gören röppt to ’n blanken Dannenbom
mit Fibel, Klapperknarr un Honnigkoken,
Kuckuck, Nœtknacker, Popp un Hampeljochen.
Sonn Fieråbend is sonn Oort Kinnjees,
för wän em recht nimmt; un wenn all de Stiern
dor båben rutkåm’, een bi een, un blänkern,
denn is dat gråd so as sonn Dannenbom
mit Gold un Sülwer, Wassstock, güllen Äppels
un Päpernœt ok, denn de Rauh schmeckt säut
nå jeder Lust un Arbeit, un de Schlåp –
sonn wissen Schlåp, de nicks von Dröm afweet,
in den keen Muurd een ’n ritt un keen Vergåhn,
dat di togliek in ’t Hart un in dien Kopp stött –
de is nå ’n schweren Dach de schönste Gåf.
Dat ward all schummern ünnen in de Grund;
de hellgrön Dreesch lett sik heel brun all an,
un von de Rägel nå dat Dörp hen licht
de Fotstiech dwass dor œwer wech, gråd as
sonn lang gäl Fåden von utrappelt Wull.
De Käuh sünd afmelkt all all un licht still
dor in de Rägel nu un aderkauen;
man de oll schwartbunt Bull steiht noch un schüert
sik an de Rickpost, wo de Bröms’ em stäken,
un brümmt, as wier em süss noch wat nich mit,
as wür upstääds em väl to knapp dat Foder
för sœbn un sœbentig Höft angelsch Veh,
as wier dat in sonn echt oll holsteinsch Koppel
doch so gor un gor to väl mål bäder. -
De Dierns, de gåhn hier dicht all vör dat Dörp
Den Fotstiech dål mit ehr vull Melkendracht;
de blanken Emmers un witt Schörten schien’
hell mank de kröppten Wieren dörch, un hür!
nu hür eens, wo dat lustig schnackt un schnåtert!
De dor so lacht sik, is de dick Karlin,
de dor sonn Pråt hett, de is Preesters Wendelk,
de hett an ’n Kopp sonn grot Mul, wenn de sprääkt,
enn hüürt een ’ne oll dof Fru up ’n Vittel Wägs dat.
Dat is, as tröck sik nu dat Dörp voneen,
as ob de Timmers all nu grötter würrn.
De Schatten krüppt nu, dick un lang un schwart,
dwass œwer ’n Damm hen, wo de Kåtens ståhn;
man båben is de Luft so rein un klor.
Süh! Dor lücht all ’n Stiern un blitzt, as Licht
to|tau Nachttiet blänkert dörch ’ne Lukenritz.
De Sünn de is nu fuurt. Een hellicht Striep
licht œwer ’n Woold noch, |gråd as gläuhend Iesen,
dat vör den Håmer uppen Amboss kümmt, –
dor uppen Torm de Håhn schient noch dorvon.
still steiht Hans Ådebor dor up sien Nest;
sien een Been tröck he up, sien Kopp hett he
deep achterœwer lecht, sien Schnåbel höllt
he nå de Wind, as har he för de Nacht
sik pråt all måkt. De Lünkens dor in ’n Bom,
de krœkeln sik un zaustern sik nich mihr
üm ’n besten Platz dor båben ’t Lof,
måken sonn Randål nich mihr, as weck Lüd don,
wenn s’ nå ehr Recht schrien un grot Unrecht heff.
de heff sik nu verdrågen un sünd still
un heff ehr Köpp all ünner ehr lütt Flünken.
un dat is got, denn süss keem sacht de Katt,
de in de åpen Stalldör sitt un spinnt,
woll as Landrieder odder Amtsverwalter
noch mit ehr scharp un duwwelt Knieptang mank se
un hålt ehr Bruchgeld af sik un ehr Spottel. -
All dat, wat Vågel heit, dat söcht sien Rauh,
man dörch de Drift hen schütt de Fleddermus
so flink, as wull de Swœlk se nå dat don,
as wenn sülfst sonn Oort von Nachtswœlk wier.
Se hett dat Riek nu båben noch för sik,
denn dat ’s noch nich de Ul ehr eegen Tiet,
dat wohrt noch ’n bäten, ihr de ruter kümmt
ut ’n Klockenstauhl, wo de grot Bädklock hängt.
Dörpin ried nu de Häkers porwies all;
de Pierd ehr Iesen klœtern uppen Damm,
un hen un wedder funkt dat von de Höf ehr,
wo uppen scharpen Steen dat Iesen anschlööch.
so langsåm kåm se|ran un Schritt för Schritt,
een hüürt dat gliek ehr an, wo mör sei sünd,
wo nödig ehr nu deit ehr Stall un Rüm,
Heu in ehr Röp un Håber in ehr Krüff
un för ehr schunnen Knåken Rauh un Streu.
Vörhäker ritt vörup, fläut vör sik hen
un denkt, wenn wi uns morgen man orrich rögen
un de Inspekter noch twee Håkens tostellt,
denn helpt sik orrich dat vör morrn Nacht noch;
denn is de Dreesch bet an de Woold sacht wennt;
wenn de oll Lehm man nich so stief dor wier! -
Dat is ’ne Schinnerie för Minsch un Veh.
Sien Been de bummeln lang dål an sien Voss,
un de oll Voss, de höllt sien Kopp vördål,
as ob he sik besinnen künn un ded,
as har he bäder Dåch vör dissen sehn,
de schönen Dåch noch von den Junker her,
wo Trens un Stang em noch de Junker reet,
wo ’t œwer Rick un Gråben vörwarts güng
dwass œwer ’n Dreesch mit Prinz un oll Dian
un mit Kuntess, de dree flink Windhunn’ noch,
bet de oll Hås sien letzte Puust hergeef,
as se dat drüdd Mål vör dat Holt em råmelt
un Prinz tosprung, tobeet un up em nehm.
Oll Prinz, de drööch ’n sülwern Halsband dunn,
dat har dat gnädig Frölen üm em bunnen –
an de har Prinz sik ümmer leidig andån –
un dor ded he so stur un vörnähm mit,
gråd so as de dull Junker mit sien Wåpen.
Man Prinzen güng dat nåst noch gor to schlicht;
keen Hund is nägen Johr dull, de nich eens anlöppt.
Hensläken wier he nå den Buern sien Hörd
un har dor sössteihn Schåp toSchann’ bäten.
Dat wier dat ierst Mål nich, wat sonn Oort Stückschen
up eegen Hand vör Däu un Dach he utricht.
Dunn keem streng Order von den ollen Herrn,
de läf dunn noch un de, de ded ’n Insehn -
at har to gluupsch doch stött em an sien Büdel.
Dunn kunn nich Junker em, nich Frölen redden,
dunn kreech de Jäger Prinzen an ’n Strick
un bünn em af sien blank oll sülwern Halsband
un nehm em mit sik nå dat Margellock
un schöt åhn eenzigst Gnåd em vör den Brägen.
Je jå, de Voss besinnt sik dor noch up,
de weet dat all noch, as ob dat gistern wier.
Dat ’s lang all her, dat ’s gor to lang all her,
dor ’s nu all sacht ’n half Stiech Johr up hengåhn,
dat wieren för em, den Voss, ok bäder Tiden.
Dunn kreech he up de Schau to Güstrow noch
as beste Halfblotrietschlach de ierst Premi;
dunn gellt de Voss sien hunnert Pistolett,
un weck säden, he wier mihr wiert ünner Bröder;
dunn seech Boddien sik dor em noch up an
un har up dat Hor em köfft för Friedrich Franzen.
In ’n Riedstall har sien Rum he dunn för sik,
sien eegen iesern Röp un steinern Krüff;
sien Håwer, de wier schier un schwer, de Halter
von blank witt Ledder un ’ne wåwen Statsdeck
har he, de reckt em œwer Kopp un Uhren;
dat dick leech Enn´ keem œwerst achterher.
De Junker, de har em dat Spatt anräden
bi ’n achteihnföötschen Gråben, de nehm, -
nich eenmål nehm, nee, sössmal achtereenanner,
as he sik vör de Leutnants wull wat wiesen,
teihn Dubbellouisdur gellt noch de Wedd.
Dunn schlögen s’ em in Lehm den kranken Hof
un reben em un stellten em in Wåter;
nåst keem mit gläuhnig Bolten de Pierddokter
un brennt dat Spatt, man œwerst dat hülp all nich.
Dunn tröcken ut den Riedstall se den Voss
un deden in dat tweetbest Spann em rinner.
vör Håk’ un Äch, Messwåg’ un up ’e Reis
geiht nu bi sträken Måt Johr in Johr ut dat,
un wenn dat Wäder wesselt, låhmt de Voss.
De Voss, de kennt den Junker noch recht got;
de is nu gnädig Herr. Dor sitt he jo
in ’n Rullstohl un in Decken vör sien Dör.
Hür! Wo he schellt un schimpt un dunnerwädert
un fluucht, bet in den bittern Dod verdreetlich –
un Gotts Wuurt kann doch man alleen em helpen.
De Kopp is hoch all ut ’e Hor em wussen,
so pollsur un pofiestig süht he ut,
gråd as sonn spåkig un rotolmig Dann,
an de de Mieren rup un rünner krupen.
De Junker hett ok Gall un Spatt un Schiebel,
un, wenn he geiht, stütt he sik up sien Krückstock
un schmitt linksiet un rechtsiet sien oll Been,
as de Urhingst deit mit’n Håhnentritt.
He hett sien Leed alleen sik all anrööcht;
keen groff oll heeden Schört was vör em säker,
dags was he Oss un – na, wo Gott hett stråft,
wän wull dor grot wat seggen noch un richten!